” چراغ از بهر تاریکی نگه دار “

برق یکی از دستاوردهای مهم زندگی بشری است که اغلب مولفه‌های موجود را تحت تاثیر خود قرار داده است و به عنوان یکی از حامل‌های انرژی با کاربردهای گسترده محسوب می‌شود که نسبت به سایر حامل‌ها پاک تر بوده و امکان دسترسی به آن در عرصه‌های مختلف بیشتر است.

از این رو کاربرد برق در جهان بصورت فزاینده‌ای در حال افزایش است و پس از نفت بیشترین سهم را در سبد مصرف انرژی دارا است و جز اصلی و زیرساختی برای فناوری مدرن به حساب می‌آید به شکلی که هم اکنون بخش بسیار مهمی از زندگی روزمره ما شده است و حتی لحظه‌ای نمی‌توان به دنیایی بدون آن فکر کرد.

موارد کاربرد برق و ایفای نقش آن بسیار گسترده است، برق در خانه‌ها، ادارات،مراکز خرید، مدارس،بیمارستان،کارخانه ،سوپرمارکت، دانشگاه و هر مکان دیگری که به آن فکر می‌کنیم بسیار مفید، ویژه و کارساز است.

اما از دیگر سو محدود بودن منابع انرژی به چالشی جدی در عصر حاضر تبدیل شده است و برق به عنوان یکی از انرژی‌های پاک به ویژه برای یک اقتصاد در مسیر توسعه به عنوان عاملی کلیدی و اثربخش بر قسمت‌های مختلف شناخته می‌شود.

بر این مبنا و با توجه به جایگاهی که بر همگان روشن است اصلاح الگوی مصرف اصلی اساسی و مهم در زمینه پایداری انرژی است که باید در تمام بخش‌ها مورد توجه قرار گیرد و فرهنگ به عنوان زیربنایی‌ترین شاخصه آن به شکلی پیشتاز به میدان گفتمان‌سازی و ایجاد باورهای موثر ورود پیدا کند.

اما لازم به توجه است که فرهنگ‌سازی در این عرصه باید به شکلی مداوم و بر اساس استراتژی مشخص، پیوسته و دراز مدت باشد تا بتوان در مدلی چندجانبه و نگاه اجتماعی در این عرصه  ایفای نقش و نتایج موثری را شاهد بود.

برای اینکه در زمینه مصرف انرژی به ویژه برق تبیین و فرهنگ‌سازی مثبت صورت پذیرد و یا فرهنگ غلط مصرف بی رویه در همه سطوح از جامعه رخت برببندد و اصلاحاتی در کنش‌های اجتماعی موجود رخ دهد تا در مسیر فرهنگ سازنده قرار گیرد باید شرایط حاکم، ظرفیت‌ها و امکانات از ابعاد مختلف شناسایی و بر این مبنا سیاست گذاری و نقشه راهی مناسب تدوین شود.

از آن جایی که شکوفایی تمدنی و اقتصادی کشور به این اصل وابسته است باید ریشه یابی کرد که چرا تا کنون برنامه‌های آموزشی و فرهنگی نتوانسته سطح اثرگذاری و نتیجه بخشی قابل قبولی را در این زمینه به همراه داشته باشد؟یا اگر تاثیر گذار بوده است چرا به شکل مطلوب و چشمگیر اثرات آن را شاهد نیستیم؟

پاسخ به این سئوال را می توان اینگونه مطرح کرد که برنامه ها بدون تاثیر نبوده است،اما آنگونه که باید و در سیاست‌های اجرایی هدف گذاری است نتیجه ای را در فرهنگ صحیح مصرف شاهد نبوده ایم که به یک اصل همگانی تبدیل شود.

یکی از دلایل فاصله داشتن از اثربخشی در فرهنگ مصرف انرژی اجرای برنامه‌های مقطعی و گسسته است در صورتی که فرهنگ سازی  به اجرای برنامه های مداوم و پیوسته آن هم با هدف و برآیندی روشن نیاز دارد.

از نگاه دیگر می‌توان گفت فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی تا پشت دیوار خانه‌‌ها رسیده است اما هنوز به کانون خانواده‌ها راه پیدا نکرده و اگر هم ظهور و بروز دارد به شکل روزمره و منسجم نیست.

بهبود این مسئله و حرکت پرسرعت در مسیر اصلاح الگوی مصرف باید مبتنی بر مدیریت یکپارچه و تفکر پازلی در این عرصه باشد یعنی با توجه به نیازسنجی و بررسی وضعیت موجود از ابعاد مختلف برنامه‌ای جامع با ماموریت و چشم انداز مشخص تدوین شود و علاوه بر دستگاه‌های اجرایی و تصمیم ساز موثر و تخصصی در صنعت برق، سایر مجموعه‌های مرتبط بر این جریان و اثرگذار در عرصه فرهنگ نیز پای کار بیایند.

مدیریت مصرف انرژی را نمیتوان رسالت یک دستگاه اجرایی یا یک نهاد خاص دانست و اگر تا کنون نیز نتیجه مورد نظر  میسر نشده است به دلیل نبود تفکر و عملکرد یک پارچه و بین دستگاهی در این عرصه است.

بر این مبنا با تفکر پازلی در قالب مدیریت یکپارچه اگر برنامه ای در رویکرد مدیریت مصرف تدوین و در مسیر اجرا قرار بگیرد تمام جنبه‌های سیستم سازمانی،از جمله رویکردها و استانداردهای مورد نظر در یک فرآیند هوشمند ترکیب می‌شود و زمینه پرداختن به همه عناصر در همه بخش‌ها نیز فراهم می آید.

از جمله مزایای دیگر مدیریت مصرف برق بر این مبنا  نیز می‌توان به  اجتناب از تکرار فعالیت‌ها،استفاده موثر از زمان، امکانات و ظرفیت ها، جلوگیری از موازی کاری، بهره گیری از عناصر خلاق، ظرفیت‌های مردمی و گروه‌های خاص،استفاده از منابع برای پیاده‌سازی و مدیریت سیستم‌ها به روشی کارآمدتر  و در نتیجه حرکت موثر و پرشتاب در مسیر اجتماعی‌سازی صرفه جویی و ارتقا فرهنگ مصرف انرژی اشاره کرد تا  ضرب المثل »چراغ از بهر تاریکی نگه دار» به یک رکن فرهنگی شاخص در جامعه تبدیل شود.