پاسخ معماری کهن به عطش پرندگان بر فراز آسمان

در تاریخ معماری کهن یزد بادگیر بر بلندای آسمان کویر و در گرمای سوزان آفتاب، کاسه‌هایی از آب به دست دارد تا التیام‌بخش عطش پرندگان باشد.
 ایساتیس شهری است که با خشت و خاطره در دل تاریخ تنیده شده؛ جایی که هر کوچه، هر دیوار، هر بادگیر، قصه‌ای از زیستن را روایت می‌کند.اینجا، باد مزاحم نیست بلکه مهمانی است عزیز که با آغوش باز پذیرفته می‌شود و بادگیرها، همچون نگهبانان خاموش، بر فراز خانه‌ها ایستاده‌اند و نسیم را از دل کویر به زندگی هدیه می‌دهند. آفتاب، بی‌پروا بر دیوارهای کاه‌گلی می‌تابد و سایه‌ها در پیچ‌در‌پیچ کوچه‌ها، بازی نور و خاطره را به نمایش می‌گذارند. در این شهر، معماری نه‌تنها برای سکونت، بلکه برای زیستن با طبیعت طراحی شده است تا یزد این میراث جهانی کهن، به شهری بدل شود که با طبیعت هم‌نفس است.

فهم عمیق از اقلیم و نیازسنجی

در این حوالی بادگیرها ستون‌هایی‌اند از هوشمندی معماران گذشته که باد را رام کرده‌اند و به خدمت آسایش درآورده‌اند. هر بادگیر، با دهانه‌هایی رو به جهت‌های مختلف، نسیم را از فراز کویر به تالارهای تابستانه می‌فرستد، تا گرمای روزهای بلند را با خنکای باد، نوازش کند.بادگیر، تنها یک سازه نیست؛ بلکه تجلی فهمی عمیق از اقلیم، از نیاز انسان، و از احترام به طبیعت است. در معماری یزد، باد نه‌تنها تهویه می‌کند، بلکه روایت‌گر پیوندی‌ست میان خاک، آسمان، انسان و مأمنی برای پرواز و عطش چراکه دهانه‌های بادگیر، گذرگاه باد و نشیمن‌گاه پرندگان‌ نیز هستند. دلیل قراردادن ظرف‌هایی سفالین برای ذخیره آب باران بر بام بادگیرها نیز ریشه در همزیستی انسان با طبیعت و توجه به موجودات کوچک اما مهمی چون پرندگان دارد. این اقدام ساده و پرمعنا، چندین هدف و فلسفه را در دل خود جای‌داده است.

معماری کهن، شکوه معنا در زندگی

جایی که معماری، پناهی برای طبیعت می‌شود و بر بام بادگیرها، ظرف‌هایی ساده و سفالی از آب خنک، در آفتاب کویر می‌درخشند که آب باران در آن ها ذخیره و آبخوری‌هایی با مهر انسان پر می شوند، تا عطش پرندگان را التیام دهند. پرندگانی که بر فراز شهر پرواز می‌کنند، بر لبه‌های بادگیر می‌نشینند، جرعه‌ای آرامش می‌نوشند و در سایه نسیم، لحظه‌ای از خستگی رها می‌شوند. این ظرف‌ها، هرچند کوچک، اما نشانه‌ای از بزرگی دل‌اند؛ از همدلی با موجوداتی که بی‌صدا، اما با حضورشان، به شهر روح می‌بخشند.

یزد کارگاه همزیستی با طبیعت است

تجلی همزیستی در این سازه منحصربه‌فرد به انسان، پرنده، معماری و طبیعت گره خورده است و بادگیر نه‌تنها سازه‌ای برای تهویه، بلکه نمادی از پیوندی لطیف میان زیستن و معنا است. اینجا، در هر بادگیر، هر ظرف آب جدای از قرارگیری برای حفاظت از بنای بادگیر در برابر آب و باران‌، مخزنی است که آب را در ظروف نگه دارد و از سرریز آن به پایین جلوگیری کند تا به بدنه و سازه بادگیر آسیبی نرسد. از دیگر موارد استفاده این ظروف بر بام بادگیر می‌توان به جلوگیری از ریزش آب باران از فاصله بلند به سطح پشت‌بام زیرین و تخریب بنا، خنک‌تر شدن سازه ابتدایی و در نهایت مخزن ذخیره آب برای پرندگان اشاره کرد.
(Visited 1 times, 1 visits today)