نقش زن در دهکده جهانی

همان گونه که عصر ارتباطات شفاهی و زندگی قبیله ای با تجلی خط الفبایی و صنعت چاپ کم رنگ تر شد،اکنون در سومین دوره زندگی اجتماعی انسان ،عصر چاپ و زندگی فرد گرایی نیز که ناشی از برتری یافتن حس بینایی بر سایرحواس انسانی است،در برابر پیشرفت و گسترش وسایل ارتباط الکترونیکی مانند رادیو ،تلویزیون، سینما، تلفن همراه، اینترنت و  رسانه های اجتماعی در حال کم رنگ شدن است.حضور وسایل الکترونیکی ،به ویِژه تلویزیون و دستگاه های پیچیده محاسبه گرسر انجام همه چیز را تغییر داده و دگرگون هایی به وجود آوردند که هرگز امتداد پیشرفت آن متوقف نشده است.در پرتو وسایل و قابلیت های ارتباطی جدید،چهره کار و زندگی اجتماعی دگرگون شده،جوامع و ملت ها به هم نزدیک  و در نهایت ،دهکده ای به پهنای کره زمین ،پدید آمده که  دهکده جهانی نام گرفت.
در دوران مبتنی بر ارتباطات الکترونیک بشر پا به عصری نو می گذاریم.وسایل ارتباطی جدید از سویی موجبات امتداد چشم و گوش را فراهم می سازند و از سوی دیگر باز تجمع انسان ها را در کسب انتقال پیام شاهد خواهیم بود و همین ویژگی ها روز به روز زمینه تغییر نقش زنان در جامعه را شکل می دهد.
دیوید رایزمن  نیز معتقد است میان مرحله ی از سنت هدایت شده و ارتباط شفاهی و از درون هدایت شده و چاپ و سپس بین مرحله از برون هدایت شده و ارتباط جمعی ،رابطه ای آشکار وجود دارد.اما مک لوهان در این مسیر از رایزمن که بین دگرگونی فنون ارتباطی و تحولات اجتماعی فقط یک نوع رابطه و همبستگی قایل بود،پا را فراتر می گذارد و تغییرات وسایل ارتباطی را شرط اصلی و عامل تحولات زندگی و گذر از یک مرحله به مرحله دیگر معرفی کند.در توضیح دهکده جهانی، مک لوهان بر این باور است که گرایش موجود در جهت نقش های زن و مرد در حوزه های مربوط به مد اجتماعی ،همچنان ادامه خواهد داشت.

او می گوید پسران بلند گیسو دیگر بیمی ندارند که خصلت های زنانه از خود نشان دهند و دختران شلوار پوش نیز متقابلا در نشان دادن ویژگی های مردانه از خود،نگرانی احساس نمی کنند.در عصرحاضر،دیگر جذابیت جنسی با تمایز و تفکیک دو جنس از طریق بها دادن به خصوصیات مردانه ایجاد نمی شود،بلکه این جاذبه بر اثر مشارکت همه جانبه که خود از نتایج وسایل ارتباط الکترونیکی است،از میان می رود و افراد کم کشش تر در برابر مسئله جنسیت ،به مشارکت در تمام شئون زندگی جمعی علاقه بیشتری نشان می دهند.
با توجه به ویژگی های دهکده جهانی که در آن ۱.فضای جهانی به هیچ روی همانند همسایگی در جامعه ی قبیله ای نیست۲.اعضای دهکده جهانی جزء تمامیت در عصر حاضر و با یک پارچگی از جامعه آگاهند۳.مدارهای برقی (الکترونیکی)،سیستم مکان و زمان را در می نوردند۴.دهکده جهانی فرایند های افراد انسانی را به طور دایم و همزمان در برابر دیدگان ما می گذارد۵.شهروند و دولت و گروه بندی های ملی پیشین کارایی خود را از دست می دهند.مرز جنسیت تا حد بالایی شکسته می شود و دو جنس مرد و زن بدون برتر بودن حقوق و ارزش ها ، به فعالیت می پردازند.

این عوامل باعث گرایش افراد به فعالیت های مختلف اقتصادی ،فرهنگی و اجتماعی می شود.البته این ویژگی ها در جوامع اسلامی به طور کامل تر ظهور می یابند.با استناد به ویژگی های حکومت جهانی امام عصر این مسئله روشن تر می گردد.در دوران حکومت امام مهدی،کتاب الهی و سنت پیامبر احیا شده ،اخلاق گسترش یافته،علم شکوفا شده ومبارزه با بدعت ها گسترش می یابد.در عرصه اقتصادی این حکومت،بهروری کامل از منابع طبیعی و گسترش عمران و آبادانی جهان را در پی خواهد داشت.عدالت فراگیر،رشد اخلاق و ایمان ،اتحاد و همدلی،سلامتی جسمی و روحی جامعه،امنیت عمومی،رشد علم ونابودی کفر و حاکمیت جهانی اسلام،دستاوردهایی است که حکومت جهانی حضرت آنقدر ادامه می یابد تا همه آنها حاصل گردد.
خداوند متعال نیز در قرآن به این مساله این گونه اشاره فرموده است که (سوگند به آن که زن و مرد را آفریده است )،پس منظور از عنوان زن و مرد (برابری در خلفت)،این است که هر دو از نفس واحد خلق شده اند ،لذا بر یکدیگر برتری ندارند و با هم برابرند. درآیه ۷۱ سوره توبه نیز چنین آمده است:زنان و مردان مسلمان دوست و حامی یکدیگرند.پس دین مبین اسلام نیز سند محکمی بر روابط برابر و تلاش برای رسیدن به جهانی الهی وساختارمند است.این پدیده با بزرگترین رویداد تاریخ بشر و عظیم ترین وگسترده ترین انقلاب تاریخ ،یعنی انقلاب حضرت مهدی روی خواهد داد.در دوران ظهور اسلام بر سراسر جهان حاکم می گردد و قطعا حکومت جهانی اسلامی تشکیل خواهد شد.در دهکده جهانی مد نظر مک لوهان و فضای امروز کشور ما،امکانات برای زمینه سازی ظهور فراهم است فقط تلاش زنان و مردان مسلمانی را می طلبد که در راستای به ثمر رسیدن این هدف متعالی پایدار بمانند.در مورد پرورش چنین یارانی ،به راستی انقلاب اسلامی ایران گام های بلندی برداشته است .نمونه هایی از شیر زنان و دلاور مردان مورد نیاز  برای دولت حضرت مهدی(عج) در مسیر ظهور قیام در دوران دفاع مقدس در برابر تهاجم غفلت انگیز صدام و حامیان جهانی اش ،ظهور و بروز کردنند.در فضای ارتباط جهانی امروز وجود دولت جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنها دولتی که با اهداف و آرمان های مورد نظر امام زمان تطبیق نسبی و هماهنگی دارد پایگاه مناسبی برای فراهم آوردن شرایط قیام می باشد.

در دهکده جهانی مارشال مک لوهان انگیزش های اجتماعی به گونه ای هستند که خود برای افراد فضای انجام فعالیت های علمی ،سیاسی،اجتماعی و….را فراهم می سازند.رسانه ها با شکستن بسیاری از باورها مسئله جنسیت را کم رنگ ساخته و مسیری برای فعالیت زنان و مردان در جریان پر شتاب دنیای امروز به وجود می آورند.به طور مثال در قبل از جهانی شدن ارتباطات ما در حاله سنتی، زنان را بیشتر در نقش خانه داری،تربیت فرزند،اداره امور منزل،میبینیم و تصمیمات مهم توسط مردان اتخاذ می شود.اما با قدرت گرفتن رسانه ها از یک سو و در دسترس بودن وسایل ارتباطی نوین از سوی دیگر در بین مردم،الگوهای فرهنگی سنتی تغییر یافته و انتقال هنجارها و ارزش ها ی جدید الگوی دیگری از نقش را ظاهر می سازد و اینجاست که به رعایت شئون و ارزش های دو جنس زن و مرد ،نمایش برابر منزلت و شان اجتماعی در خانواده و جامعه می رسیم و نقش خانه داری و تک بعدی بودن زن به مشارکت اجتماعی تبدیل می گردد.این فرایند اجتماعی سازی ،جمعیت وسیع زنان و مردان را در مسیری که شکاف و نابرابری بی معناست هدایت می کند.در دهکده جهان اسلام، حضرت مهدی (عج)کانون وحدت ،انسجام و اتحاد است.به یقین اگر همه مسلمانان جهان دور هم جمع شونداما نقطه کانونی وحدت بخش،یعنی مهدی موعود در میان نباشد وحدت و انسجام پدید آمده ،اساسی نخواهد داشت و آمدن نقش های برابر بی معنا خواهد شد.

در عصر حاضر، گستردگی میزان اطلاعات و سرعت تبادل آن از طریق محمل های اطلاعاتی مختلف مهم است و بشر خود را نیازمند به دانستن اطلاعات و برقراری ارتباطات با جوامع دیگر برای کسب اطلاعات می داند.این حجم گسترده اطلاعات و چگونگی تبادل آن جامعه ی امروز را در آستانه ورود به فرهنگی قرار داده است که در آن«آموزش،اطلاعات و دانش ، محورهای اصلی پیشرفت جامعه خواهند بود.در این عصر نو که وسایل ارتباط جمعی به عنوان بزرگترین منبع اطلاع رسانی نقش مهمی را ایفا می کنند،پیام ها به صورت یکسان از کانال های مختلف ارتباطی به مخاطبان می رسد و موجبات یکپارچه سازی فرهنگی را فراهم می سازد.ا

فرادی که در معرض این پیام ها قرار می گیرند پس از مدت زمان کمی تحت تاثیر قرار گرفته و به تبادل نظر می پردازند و سعی در شناخت مفاهیم مشترک دارند.این افراد در سایه وسایل ارتباط جمعی به راحتی و با سرعت فعالیت میکنند.اینجاست که جنسیت بی معنا می شود و زن و مرد در یک راستا سعی در درک و شناخت عواملی می کنند که زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد و در بهبود شرایط ارتباطی با یک دنیای جدید و پیشرفته دیگر تلاش می کنند و این محیط در حیطه پیشرفت های صنعتی به دنیای کوچک و قابل دسترسی تبدیل می شود.

در این مسیر ضرورت دارد ابتدا زنان جامعه خودباوری را بدون در نظر گرفتن جنسیت برای خود تقویت نمایند و دهکده ی جهانی را به فرصتی برای کسب مهارت، تقویت جایگاه اجتماعی و تفکر محوری برای خود تبدیل نمایند تا شعارها و حواشی در عملکردها شاخص رنگ ببازند.

نشریه سی و سه/ نیمه اول مردادماه